1908 yılına kadar, Müze-i Hümayun’un yayın faaliyetlerinde büyük bir durgunluk yaşanmıştır. Bu durumu değiştiren kişi, ünlü Fransız arkeolog Gustave Mendel olmuştur. Mendel’in hazırladığı “Catalogue des Figurines Grecques de Terre Cuite” (Yunan Pişmiş Toprak Figürinler Kataloğu), müzedeki pişmiş toprak eserleri tanıtmış ve günümüzde hâlâ bilimsel geçerliliğini koruyan önemli bir eserdir. Bu katalogda toplam 3554 eser detaylı biçimde incelenmiş ve çağdaş bilimsel yöntemlerle düzenlenmiştir.
Heykeltıraşlık Eserleri Kataloğu
Osman Hamdi Bey’in vefatının ardından Gustave Mendel, üç ciltlik başka bir önemli katalog hazırladı:
“Catalogue des Sculptures Grecques, Romaines et Byzantines” (Grek, Roma ve Bizans Heykelleri Kataloğu). Bu kataloglar, sırasıyla 1912, 1913 ve 1914 yıllarında yayımlandı. İçerdikleri çok sayıda yüksek kaliteli fotoğraf, başarılı baskı teknikleri, kapsamlı içerikleri ve titiz bilimsel yaklaşımlarıyla bu eserler bugün hâlâ alanında başvuru kaynağı olma özelliğini korumaktadır Turkey Private Guide.
Osman Hamdi Bey’in Ardından İlk Yayınlar
Osman Hamdi Bey’in 24 Şubat 1910’daki vefatından sonra yayımlanan ilk katalog, M. J. Ebersolt tarafından hazırlanan
“Catalogue des Poteries Byzantines et Anatoliennes du Musée de Constantinople” (İstanbul Müzesi’ndeki Bizans ve Anadolu Seramikleri Kataloğu) olmuştur.
Bu eserde, 158 obje fotoğraf ve çizimlerle tanıtılmıştır. Kataloğun önsözünü ise artık müze müdürü olan Halil Edhem Bey yazmıştır.
Ebersolt’un bir diğer önemli çalışması, Bizans dönemine ait kurşun mühürleri konu alan bir katalogdur. Bu da müzenin, Osman Hamdi Bey sonrası dönemde de bilimsel yayınlara önem verdiğini göstermektedir Osmanlı’da Müzecilik ve İlk Katalog Yayınları.
Savaş Döneminde Yayın Faaliyetleri
I. Dünya Savaşı sırasında müzenin yayınları azalsa da tamamen kesilmemiştir.
1918 yılında Halil Edhem Bey’in hazırladığı “Meskûkât-ı Kadime-i İslâmiye Kataloğu” ve aynı yıl yayımlanan “Babil-Asur Eserleri” kataloğu, savaş ortamına rağmen yapılan önemli çalışmalardandır. Zor şartlar altında bu tür yayınların yapılabilmiş olması, müzenin bilimsel kararlılığını ve sorumluluğunu göstermektedir.
Cumhuriyet Öncesi Son Yayınlar ve Yeni Dönem
Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’ndan yenik ayrılmasının ardından başlayan Kurtuluş Savaşı sırasında bile müzedeki çalışmalar durmamıştır. Osman Hamdi Bey’in kardeşi ve yeni müze müdürü olan Halil Edhem [Eldem] Bey, 1923 yılı başında “Âsâr-ı Atika Müzesi Meskûkat Koleksiyonları” adlı kataloğu yayımlamıştır.
Bu çalışmanın önsözünde Halil Edhem Bey, müze yayınlarının artık yeni bir isimle devam edeceğini belirtir. Daha önce “Neşriyât-ı Müze-i Hümayun” adıyla süren yayınlar, bundan böyle “İstanbul Âsâr-ı Atika Müzesi Neşriyatı” ismiyle yayımlanacaktır.
